Karadeniz’in bu çabası her şeye rağmen alkışı hak ediyor. İnşallah konunun ilgilileri de alıp okuyarak bunu uygulama konusunda bir çaba içine girerler. Çünkü bölgemizde fındık verim oranlarında hızlı bir düşüş devam ediyor. Yaşı yüz yılı geçen fındık bahçeleri maksimum verime ulaşmış ve fındık ağaçlarının yenilenmesi yeni fındık bahçelerinin dikilmesi zaruret halini almıştır.
Prof. Dr. Turan Karadeniz kitabının Önsöz’ünde “Fındıkta dikim sistemleri ile ilgili ilk çalışmayı 2003 yılında ders notu olarak hazırladıktan sonra ilk tebliği 2004 yılında 3.Fındık Şûra’sında sundum. Türkiye fındık yetiştirme sistemlerinin mutlaka değişim ve dönüşüme ihtiyacı olduğunu fark ettikten sonra, dünya fındık üretiminde önemli payı olan ülkelerin fındık tarımını incelemek amacıyla Başbakanlık Ajansı Avrupa Birliği Projesi, Erasmus, Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Giresun Ziraat Odası Başkanlığı, Ordu Ziraat Odası Başkanlığı, Piraziz Ziraat Odası Başkanlığı ve Ordu Ticaret ve Sanayi Odasının fındık ile ilgili projeleri kapsamında 2005, 2008, 2009, 2010, 2011, 2016 ve 2019 yıllarında İtalya, İspanya, Fransa, Gürcistan, Azerbaycan gibi ülkelere birden fazla teknik inceleme ziyaretleri gerçekleştirdim. Bu ülkelerde üretici birlikleri, fındık işletmeleri, fındık fabrikaları, fındık bahçelerini ziyaret ederek, fındıkta aşılama, anaç kullanımı, fidan üretimi, kültürel uygulamalar, fındıkta her alanda kullanılan mekanizasyon, sulama sistemleri, otomatik gübreleme sistemleri, budama, harmanlama ve yeni dikim sistemleri gibi çok detaylı inceleme ve araştırmalar yaparak, 18 yıl gibi uzun bir süre zarfında bu kitabı hazırlamaya çalıştım. Oldukça fazla bir emeğin sonucunda ortaya çıkan bu kitabı Türk fındık üreticileri ve fındık sektörünün istifadesine sunmaktan son derece mutlu olduğumu ifade etmek istiyorum. Ziyaret edilen ülkelerin fındık yetiştiriciliğine dair çok önemli bilgiler elde edilmiş, Türkiye’nin fındık üretiminde bugünkü durumu mukayese edilerek ortaya konulmuş, fındıkla ilgili bu ülkelerle karşılıklı müzakereler sonucu, birçok yeni bilgiler elde edilmiştir. Bununla birlikte, ABD, Şili, Almanya, Sırbistan, İran gibi fındıkta önemli bir yeri olan ülkelerde fındık yetiştiriciliği hakkında, akademik çalışmalarda bulunan araştırıcılar ve fındık üreticileri ile karşılıklı bilgi alış-verişinde bulunularak, bu ülkelerdeki fındık yetiştiriciliği konusunda güncel bilgilere de bu kitapta yer verilmiştir.
Fındık üreticilerinin yaşadıkları sıkıntılar, dünya fındık yetiştiriciliğinin genel talepleri, ülkemiz fındık tanımına bakışlar gibi teknik ve kültürel ülkelerde yaşlı bahçelerde gençleştirme ve yenileme ülkelerde yeni sahaların fındık bahçelerine dönüşümünün anlamda birçok konu bu, kitapta tartışılmıştır. Diğer fındık üreticisi ülkelerde yeni sahaların fındık bahçelerine dönüşümünün yanında ülkelerde yaşlı bahçelerde gençleştirme ve yenileme çalışmalarının da yapıldığı, bu esnada ocak sisteminin terk edilerek, yeni dikim sistemlerinin uygulamaya alındığı, bunun sonucunda birim alandan elde edilen ürün miktarının da arttığı tespit edilmiştir. Ayrıca bu ülkelerde dikim yılını takip eden 3-4 yıl boyunca şekil budamasına devam edilen kuvvetli bir taç oluşumu sağlamak amacıyla budamaya da ayrı bir önem verildiği saptanmıştır.
Fındık üretiminde kullanılan çeşitlerimizin en önemli problemi, dip sürgünü oluşturma eğiliminin yüksek olmasıdır. Bu arzu edilmeyen bir özelliktir. Çünkü sürgünlerin temizlenmesi yılda iki ayrı zamanda (Haziran ve Aralık ayları) yapılmakta, bu durum belirli bir işgücünü gerektirmekte, bu sürgünler gübre ve su tüketimine ortak olmakta, ileride uygulanması kaçınılmaz olacak makinalı hasada geçişi de güçleştirecektir. Dünya literatüründe adı Türk Fındığı olarak geçen, meyvesinin fazla bir ticari değeri olmayan ve kültür fındıklarında önemli bir problem olan dip sürgününü oluşturmayan Corylus colurna L. anacına; pazarda aranan kaliteli meyveleri olan kültür çeşitlerimizden ve aynı zamanda kuvvetli dip sürgünü oluşturma eğilimine sahip Türk fındık çeşitlerinin aşılanarak ağaç formunda yetiştiriciliğe geçilmesi ülkemiz fındık tarımına yapılacak en önemli katkı olacaktır” diyor.
Kitabın Prof. Dr. Turan Karadeniz hocamıza, fındık çiftçisine ve ilgililerine el kitabı olmasını temenni ediyoruz.
Kitap İsteme Adresi:
Prof. Dr. Turan Karadeniz
Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Bolu
Telefon: 0542 128 6328
Mail: turankaradeniz@hotmail.com